Welkom, u bent hier terecht gekomen al surfende of door het scannen van de QR code op het informatiebord bij een van de Arista bijenkasten of één van de Arista honingpotjes. Op deze pagina leest u meer over wat het Arista kast project inhoudt. Ook verder op deze website van Arista Bee Research kunt u meer over ons programma te weten komen.
Bijenvolk in actie
Een bijenvolk bestaat uit één koningin, tienduizenden werksters (♀) en een paar duizend darren (♂). De hoofdtaak van de koningin is het leggen van eitjes en zij staat aan de basis van het voortbestaan van het volk. De werksters doen hun naam eer aan; zij hebben een scala aan taken waaronder de zorg voor het broed, het bouwen van de raten, verzorging van de koningin, bewaken van de toegang en zelfs het voeden van de darren (de mannelijke bijen). Zij halen nectar, pollen en hars en verwerken dit tot honing, was, voeding van het broed en propolis.
Honingbijen, de werksters dus, zijn belangrijke bestuivers voor de productie van 2/3 van onze voedselgewassen. Het is om deze reden dat er veel aandacht is voor de verhoogde bijensterfte van de laatste 40 jaar.
De darren, hebben feitelijk slechts één taak… deelname in de strijd van natuurlijke bevruchting van een koningin van een ander volk.
De Varroa mijt… de destructieve vijand van de honingbij
Bijensterfte wordt voornamelijk veroorzaakt door besmetting met de parasitaire mijt Varroa destructor. Deze mijt plant zich voort in het broed van bijen. Niet alleen voeden ze zich aan de poppen, waardoor die verzwakken tijdens hun ontwikkeling tot bij, maar ze brengen ook nog een groot aantal ziekmakende virussen en bacteriën over.
Varroa mijt 
Mijten familie in cel 
Relatieve grootte: mijt op pop
Bijenvolken worden meerder malen per jaar chemisch behandeld; zonder behandeling tegen de mijt, sterven de bijenvolken binnen 3 jaar. Maar ook mét de chemische behandeling sterft 10-40% van de bijenvolken jaarlijks door de besmetting met de mijt.
Deze chemische middelen kunnen toxische residuen achter laten in de was en de honing. De Varroa mijt ontwikkelt een resistentie tegen alle effectieve chemische pesticiden op de markt en er zijn nog geen nieuwe pesticiden ontwikkeld. Bovendien verzwakken de bijen door de in de kasten gebruikte pesticiden en zuren.
Chemische behandelingen bieden slechts een tijdelijke oplossing.
De natuurlijke oplossing zit in de bijen zelf!
Een klein deel van de Westerse honingbij heeft aangetoonde erfelijke gedragseigenschappen tegen de Varroa mijt: werksters kunnen de geïnfecteerde poppen uit het broed verwijderen, zelfs voordat de mijt de kans heeft zich voort te planten. Dit gedrag wordt VSH genoemd: Varroa Sensitieve Hygiëne.
De schematische weergave hiernaast toont de diverse stadia in de ontwikkeling van de bijen. Links, in een niet-resistent volk, is te zien dat de Varroa mijt zich kan vermenigvuldigen en op een uitkomende bij mee het volk in kan lopen. Rechts, in een volk met het VSH gedrag, wordt de Varroa mijt door de werkster ‘gespot ’en verwijderd.
Hoe kunnen we dit gedrag versterken?
Er is inmiddels succesvol geselecteerd op Varroa resistentie door in het begin van de selectie gebruik te maken van koninginnen die geïnsemineerd worden met zaad afkomstig van één dar. Door selectie van meest resistente volken van zulke koninginnen (zonder genetische manipulatie; het is selectie van al aanwezig natuurlijk gedrag) kunnen de honingbijen volledig resistent worden binnen 5-6 generaties. In de tweede fase van de selectie , wanneer het varroaresistentie niveau hoog genoeg is, wordt in de selectie weer gebruikt gemaakt van inseminaties met meerdere darren en natuurlijke bevruchting. In deze tweede fase wordt er ook weer nadruk gelegd op de andere belangrijke eigenschappen als zijnde een goede honingproductie en zachtaardigheid.
Samen met imkers …
Arista Bee Research heeft een VSH teelt en selectie programma ontwikkeld, dat nu de basis is voor een programma dat in de USA en in negen landen van Europa wordt uitgerold.
Een participerende teler/imker start met zijn eigen, in het begin laag resistente, bijenvolken. Via de beschreven Arista methodes wordt ieder jaar, in kleine stappen, de resistentie hoger.
Een verkregen volledig resistent volk is vervolgens de basis voor verdere distributie naar andere imkers (via bevruchtingsstations, inseminaties, etc.). Het totale selectieprogramma bestaat uit een groot aantal herhalende “mini-programma’s” zodat er uiteindelijk een brede biodiversiteit is in de totale populatie voor de bestaande rassen en ondersoorten (i.e. Buckfast, Carnica, Zwarte Bij).
… en de adoptie van Arista kasten
Voor het begeleiden van het groeiende aantal deelnemende imkers en landen, zijn er financiële middelen nodig voor projectleiders, werkruimtes, bijenkasten en apparatuur. Middels het adopteren van een speciaal uitgeruste Arista kast kunnen bedrijven, particulieren en instellingen participeren in en bijdragen aan het teeltprogramma.
Sponsor een bijzondere bijenkast – hoe werkt het?
- De Arista kast met Varroa resistente koningin wordt op het terrein van de sponsor geplaatst.
- Dit kan een kast in de Arista kleuren zijn of in de kleuren van het eigen bedrijf of instelling.
- De kast wordt volledig onderhouden door Arista & partners.
- De bijenkast wordt gecontroleerd op de mate van Varroa besmetting, honing opbrengst etc. De sponsor kan de kast volgen op een internet-dashboard met updates over hoe de kast ervoor staat. Het gaat hier o.a. om sensoren die het gewicht (honing dracht en gebruik), het aantal uitgaande en binnenkomende bijen en de broed temperatuur meten.
- De beste koninginnen worden gebruikt in het programma voor de teelt van de volgende generatie.
- De darren uit deze kast zullen het Varroaresistente gedrag verspreiden in de omgeving van de kast middels natuurlijke bevruchting.
- Het sponsorbedrag voor een Arista kast is € 5000 per jaar. Ongeveer een derde van dit bedrag wordt gebruikt voor de Arista kast, de koningin, de bijen en het onderhoud. Het grootste deel wordt gebruikt voor de uitvoering van het teeltprogramma en toegepast onderzoek (projectleiders, ondersteuning van imkers in uitvoering en educatie van het programma, huisvesting van de Stichting).
- De sponsor ontvangt 50 potten honing (250 gr met een eigen etiket (logo) als relatiegeschenk.
- Arista plaatst naam/logo van de sponsor op haar website. De sponsor kan melding maken op eigen website van deelname aan het project.
- Sponsoring is voor bedrijven belastingtechnisch aftrekbaar.
Help de verspreiding van de Varroa resistentie!
Daarmee helpt u de honingbijen naar een gezonde en duurzame toekomst.
Voor meer informatie over ons teeltprogramma en de adoptie van Arista bijenkasten:
BartJan Fernhout
+31 (0) 6 508 166 09 bartjan.fernhout@aristabeeresearch.org