Persbericht
Grote stap vooruit in teelt Varroaresistente honingbij
Boxmeer, 12 februari 2015. De populatie honingbijen wereldwijd, belangrijk voor de bestuiving van onze voedselgewassen, wordt bedreigd door een zeer schadelijke mijt: Varroa destructor. Een Europese groep imkers, gecoördineerd door de Stichting Arista Bee Research, heeft tijdens het afgelopen voorjaar en de zomer een eerste generatie Europese honingbijen geteeld die de Varroamijt detecteert en het besmette broed verwijdert, waardoor naar verwachting het aantal Varroamijten onder controle zal blijven. Dit is een belangrijke stap in het telen van gezondere, Varroaresistente bijen, die veel beter kunnen overleven onder reeds moeilijke omstandigheden.
De Varroamijt creëert een gat in het pantser van de bij en verzwakt hiermee de bij direct door het opzuigen van hemolymfe (“insectenbloed”). Daarnaast kunnen virussen en bacteriën dit gat binnendringen en ziekten en zelfs een voortijdige dood van de bijen veroorzaken. Tot nog toe worden bijenvolken hiervoor chemisch behandeld, maar dit is arbeidsintensief en heeft wisselende resultaten. De behandeling kan bovendien residuen achterlaten en heeft niet alleen invloed op de mijten maar kan ook schadelijk zijn voor de bijen zelf. Onbehandelde bijenvolken sterven vaak binnen 2 jaar aan de gevolgen van de snel groeiende Varroapopulatie. De Varroamijt wordt daarom beschouwd als de belangrijkste oorzaak van het verlies aan volken in de winter.
Het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) heeft aangetoond dat het mogelijk is om honingbijen te selecteren met Varroa Sensitieve Hygiëne (VSH) gedrag: deze bijen detecteren reproducerende Varroamijten in het broed. Aangezien deze VSH-bijen het aangetaste broed verwijderen komen er geen Varroa-nakomelingen. De selectie is alleen beperkt tot deze eigenschap, er waren nog geen middelen om deze eigenschap structureel te integreren in een bredere basis van de honingbij populatie.
In het voorjaar van 2014 maakte het Europese team meer dan honderd kleine volkjes, een kwart met een USDA-VSH achtergrond en de rest met een Europese achtergrond. De koninginnen werden kunstmatig geïnsemineerd met slechts één dar, in plaats van de ongeveer tien die gewoonlijk worden gebruikt, waardoor alle nakomelingen niet alleen dezelfde moeder, maar ook dezelfde vader hadden, zodat ze dezelfde eigenschappen erven. De EU koninginnen en darren werden geselecteerd uit volken met lagere aantallen Varroamijten en een goed hygiënisch gedrag.
Na een extra besmetting met Varroamijten werden de volken aan het eind van de zomer onderzocht op het percentage niet-voortplantende mijten in het broed, de belangrijkste maat voor vaststellen van VSH-gedrag. In totaal werden meer dan 20 volken gevonden met een hoog (meer dan 75%) VSH-gedrag. De helft van deze volken hebben een Europese achtergrond, waarmee wordt aangetoond dat het VSH-gedrag, zoals eerder in de USDA onderzoekvolken aangetoond, ook aanwezig is bij de Europese bijen. De resultaten tonen ook aan dat VSH-gedrag in korte tijd tot een hoog niveau gebracht kan worden door middel van de één-dar inseminatie techniek.
De volgende stap in het teeltprogramma, te beginnen in het seizoen 2015, zal gericht zijn op het verder selecteren naar 100% VSH-gedrag in de Europese honingbijen. Zodra dit niveau bereikt wordt, zullen weer volken van normale grootte gemaakt worden (met ‘normaal’ geïnsemineerde koninginnen met meerdere darren), welke grondig getest worden op andere belangrijke eigenschappen als zachtaardigheid, zwermneiging en honingproductie. De selectie zal ook plaats moeten vinden binnen zoveel mogelijk verschillende lijnen van honingbijen om een rijke biodiversiteit te behouden en een brede toepassing in de imkergemeenschap wereldwijd mogelijk te maken.
Over de Stichting Arista Bee Research
De Stichting Arista Bee Research werd opgericht eind 2013 met het doel om gezondere, Varroaresistente honingbijen te telen. De stichting is een non-profit organisatie, wetenschappelijk ondersteund door senior onderzoekers van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA, Baton Rouge), het Kirchhain Bijen Instituut (Duitsland), het Hohen Neuendorf Bijen Instituut (Duitsland) en de Wageningen Universiteit (Nederland). De Stichting Arista Bee Research zoekt financiële steun om dit belangrijke werk voort te kunnen zetten.
www.aristabeeresearch.org/nl
2014 Resultaten
Boxmeer, februari 2015. Het volledige rapport met de teelt & selectie resultaten van 2014 van het Buckfast VSH Project team.
Download PDF (Engels): https://aristabeeresearch.org/wp-content/uploads/2015/02/Buckfast-VSH-Single-Drone-project-2014-Results-11-feb-2015.pdf
Koninginnen geteeld in Altea
Altea, december 2014. Na het overbrengen van de VSH-geselecteerde, met 1 dar geïnsemineerde, koninginnen naar Altea in Spanje zijn we begonnen met het voortbrengen van dochters van deze koninginnen.
Echter, tijdens de eerste paar weken moesten verschillende uitdagingen worden overwonnen. Na een stroomuitval (UPS was al besteld, maar was nog onderweg…) verloren we de helft van de koninginnencellen in de incubator.
Na het opnieuw telen en samenstellen van het eerste nageslacht van de volken beseften we dat we nog een onverwachte vijand hadden: erg kleine, maar zeer agressieve mieren (!). Deze kleine mieren vielen de kleine volkjes aan; ze vielen de jonge bijen aan, doodden hen, en gebruikte hen als voedsel. In sommige gevallen konden we nog een paar van de oudere bijen met de koningin te vinden, weggevlucht uit de kast. We installeerden speciaal ontworpen mieren-stops (zie foto), deze zijn gevuld met olie, een barrière waardoor de mieren niet meer bij de kastjes konden komen.
Gelukkig was het weer goed en konden we doorgaan met het telen van jonge koninginnen. We hebben nu 25 koninginnen met broed. Deze volken worden gebruikt om darren te leveren voor het VSH-teeltprogramma in 2015.
Beste VSH-volken vervoerd naar Spanje
Boxmeer, Altea, september 2014. De 12 beste volken met een hoge mate van VSH-gedrag zijn succesvol met een koeltransport (15⁰C) naar Spanje overgebracht (samen met volken die bijen zullen leveren voor alle nieuw te maken volkjes). Na een week van wennen aan de hogere temperaturen hebben we alle volken geïnspecteerd (geen verliezen!) en zijn begonnen met het natelen van deze speciale bijen.
Het tellen van de mijten
Braine-le-Château, augustus 2014. Het tellen van de Varroamijten in het broed is volbracht. In totaal werden meer dan 20 volken gevonden met een hoge mate van Varroaresistentie!
Deze volken vertonen een nivo van meer dan of gelijk aan 75% Varroa Sensitief Hygiëne (VSH) gedrag. De helft van deze volken zijn van Europese honingbijen en de helft van de volken hebben een voornamelijk Amerikaanse oorsprong (USDA, met een bewezen VSH achtergrond). De volken met 75% VSH-gedrag hadden significant minder (reproducerende) mijten en de 100% VSH-volken had bijna alle mijten verwijderd!
Een persbericht zal beschikbaar zijn na beoordeling van de gegevens door het Wetenschappelijk Comité en na het veiligstellen van nakomelingen van deze waardevolle koninginnen. Aangezien het weer in Noord-Europa waarschijnlijk niet goed genoeg is om nog levensvatbare dochter-koninginnen te telen, zullen er ook volken vervoerd worden naar Spanje.
Teelt, Selectie & Distributie Project gestart
België, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, april 2014. In het Teelt, Selectie en Distributie Project zullen we gebruik maken van kunstmatige geïnsemineerde koninginnen met 1 dar en zullen we Varroamijten tellen in het broed om zo Varroa Sensitief Hygiëne (VSH) gedrag op te sporen; het gedrag waarbij de bijen broed verwijderen dat besmet is door de varroamijt.
Verschillende groepen (die verschillende bijenrassen / lijnen vertegenwoordigen) zullen in de komende 2 jaar worden gevormd. Voor het Buckfastdeel van het project is de volgende groep gevormd: Riad Abara, José Artus, Pascal Boyard, Bartjan Fernhout, Didier Geuten, Jos Guth, Paul Jungels, Jean-Marie Lavend’Homme, Renaud Lavend’Homme, Pierre Marin, Philippe Lambert, Bernard Leclercq, Julien Perrin en Jean-marie Van Dyck.
Julien Perrin en Pascal Boyard (zie foto’s) zijn begin april met de eerste 1-dar inseminaties begonnen, waarmee het project echt is opgestart. In de komende maanden zal de groep ernaar streven om tussen de 100 en 200 volken te maken met door 1-dar geïnsemineerde koninginnen.
Kennisuitwisseling in Baton Rouge
Baton Rouge (USA), maart 2014. Om de achtergrond van Varroa Sensitief Hygiëne gedrag en de technieken voor de selectie te begrijpen, bracht Bartjan Fernhout voor de tweede keer een bezoek aan de USDA in Baton Rouge, dit keer samen met Renaud Lavend’Homme (het eerste bezoek was in 2013 samen met Ralph Büchler).
Tom Rinderer, Bob Danka en collega’s deelden hun kennis over Varroaresistentie, hun VSH-programma, kenmerken van de VSH-volken, inseminatie van koninginnen met slechts 1 dar, de kenmerken van volken met een door 1 dar geïnsemineerde koningin en de ontwikkeling van een genetische marker. Tijdens dit bezoek deelde ook John Harbo, die gepensioneerd is maar destijds als wetenschapper het (USDA-) VSH-project heeft opgestart, zijn kennis over de selectie van VSH-honingbijen. Zowel de USDA als John Harbo zullen hun steun voortzetten.
Stichting Arista Bee Research opgericht
Boxmeer, 2 december 2013. De leden van het bestuur Marcus Gravendyck (vice-voorzitter), Rolf Wildeman (penningmeester), Danny Goovaerts (secretaris) en Bartjan Fernhout (voorzitter) ondertekenen de officiële papieren bij de oprichting van de Stichting Arista Bee Research.
